1 ) Hamilelik döneminde testler neden yapılır?
Hamilelik dönemi, bir kadının rahminin içerisinde bir bebeğin oluşu ve doğumu ile tamamlanan bir süreçtir. Bu süreç içerisinde bir takım laboratuvar testleri uygulanır. Bu testler, hamileliğin oluşumundan, doğumuna kadar hamileliğin seyri ile annenin durumu hakkında gerekli olan yararlı bilgileri verir. Yapılacak olan testlerin bir kısmı, hamileliğin belirli zamanlarında uygulanır. Diğer testler ise, hamilelik döneminde meydana gelen ya da ortaya gelebilecek problemlere yönelik olarak, uygun görülen durumlarda gerçekleştirilir. Netice olarak bu testler hamile anne adayının yaşı, hayat tarzı , kendi ve eşinin kişisel ve aile geçmişi doğrultusunda istenir.
2 ) Gebelikte yapılacak ilk test nedir?
Hamilelik dönemi içerisinde anne adayına yapılacak olan ilk test, hamileliğin var olup olmadığını tespit etmek için yapılır. Döllenme genel olarak adet döneminin ortasında gerçekleşir. Hamilelik testleri ise, döllenmeden ortalama 15 gün sonra, kadının adetinin gecikmesi halinde netlik kazanır. Bu testler, idrar ile beraber, şüpheli durumlarda kanda yapılabilir.
3 ) Hamilelik dönemi boyunca yapılması gereken rutin testler nelerdir?
Bu testler, kişiden kişiye farklılık göstermesi ile beraber;
1. Kan grubu tayini. Kadın Rh – ya da + olabilir. – Anneler, Rh + babalardan, Rh + çocuk sahibi olur ise, doğumun ardından, özel bir iğne yapılmalı ve Rh – anne hamileliklerinde kan uyuşmazlığı bakımından kontrol altında olmalıdırlar.
2. Kansızlık (anemi) tanısını yapabilmek için hemoglobin (kan sayımı)
3. İdrarda şeker ve /veya protein (hamilelik dönemi içerisinde diyabet ya da hamileliğe bağlı hipertansiyon-preeklampsi- teşhisi için yapılır)
4. Anne ve bebeği etkileyebilecek hepatit B, sifiliz ve HIV gibi infeksiyonların incelenmesi
5. Kızamıkçık hastalığına bağlı olan bağışıklıkların incelenmesi
Bu testler ilk muayenede, anne adayına yapılabilir.
4 ) Bu bahsedilen testler haricinde yapılması gereken özel testler nelerdir?
Hamilelik döneminin3. İle 4. Ayları arasında tavsiye edilen özel kan testleri de vardır. Anne kanında bulunan değişik kimyasalların düzeyleri, bebekte bir takım özel durumları (ör; Down sendromu, spina bifida) teşhis etme konusunda doktorlara yardımcı olabilir.
Farklı testler, anne kanında yer alan farklı hormon ve proteinlerin seviyelerini ölçerek ve bunları birleştirerek, tarama sistemi olarak kullanılmaktadır. Tarama testlerinden alınan sonuçlar, hastalıkları net bir şekilde göstermemek ile beraber, bu konuda fikir vermektedir.
Tarama testlerinde HCG( insan koryonik gonadotropin) ve AFP (alfa fetoprotein) kullanılması halinde ikili test, buna östriol ilave edilirse üçlü test, inhibin A ilave edilirse dörtlü test olarak isimlendirilir. İkili test 11-14, üçlü test ya da dörtlü test 16-19 haftalar içerisinde, anneden kan alınarak uygulanmaktadır.
5 ) Hamilelik dönemi boyunca kan testleri haricince yapılması gereken başka testler var mıdır?
Kan testleri haricinde, hamilelik dönemi içerisinde teşhis amacı ile kullanılan diğer yöntemler;
1 ) Ultrasonografi
2 ) Ense kalınlığı ölçümü
3 ) Amniosentez, kordosentez
4 ) Koryon villus örneklemesi’dir.
Bu yöntemler hakkında kısaca bilgi verecek olursak;
Ultrasonografi: Erken hamilelik döneminde, hamileliğin tespiti, büyüklüğü, canlı olup olmaması ile başlayarak, ultrasonografi tüm hamilelik dönemi içerisinde yardımcı bir organdır.
En çok, 18-23 haftalar arasında bir çok kadına detaylı bir şekilde ultrasonografi testleri yapılmaktadır. Bu haftalar, hamilelik dönemi içerisinde çok sayıda organ ve sistem ile alakala fikir edinilebilecek en uygun haftalardır. Böyle bir araştırma da bebeğin içerisinde bulunduğu suyun oranı, bebeğin başı, omurgası, kalbi, kolları ve bacakları, midesi, idrar torbası ve böbrekleri, anne ile bebek arasında besin alışverişini sağlayan plasentanın durumu ve konumu incelenerek, bebekte var olabilecek yapısal anormalliklerin büyük bölümü tespit edilmektedir. Fakat Down sendromu gibi kromozomal bozukluklar, ultrasonografi ile fark edilemeyebilir.
Ense kalınlığı ölçümü: Bu test, hamileliğin 3 ile 4. ayları arasında tavsiye edilen bir Down sendromu tarama testidir. Bebeklerin ensesindeki kalınlık, ultrasonografi yardımı ile ölçülür. Down sendromlu olan bebeklerin, ense kalınlıkları fazladır. Bu kalınlık, olması gerektiğinden daha fazla olması halinde, hastaya amniosentez tavsiye edilebilir. Ense kalınlığı ölçümü, ikili test ile beraber birleştirilerek teşhis amaçlı kullanılabilir.
Amniyosentez ve kordosentez: Bu 2 yöntem, bebeğin ultrasonografi ile inceleme altına alınarak, içinde bulunduğu sudan bir miktar sıvı ya da göbek kordonundan kan alınarak yapılmaktadır. Amniyosentez, 15-19 haftalar arasında uygulanır. Sıvıda bulunan deri hücrelerinden, bebeğin hücreleri üretilerek bebeğin genetik araştırması yapılır. Test sonucu 1 ayda çıkar, işlem % 0,5-1 oranında düşük riski taşımaktadır. Bu yöntem, tarama testlerinde riskli sonuç çıkan gebelere, ileri yaş annelere veya bebeğinde genetik bozukluk riski olanlara tavsiye edilir. Kordosentez, hamileliğin 18-22. haftaları arasında yapılabilir. Düşük riski amniyosenteze göre daha fazladır.
Koryon villus örneklemesi: Bu yöntem, genel olarak hamileliğin 2. Ayı ile 3 ayı arasında uygulanır. Yapılan testin sonuçları, bir iki gün içerisinde çıkar. Fakat sonuç, amniyosentez kadar net değildir ve yöntem daha güçtür. Bu testte, anne ile bebek arasında besin alışverişi sağlayan plasentanın kendisinden örnekleme yapılmaktadır. Düşük riski ortalama % 1 ile % 2 arasındadır.
Comments