Gebelik Döneminde Kan Hastalıkları

Gebelik döneminde anne adaylarının en sık karşılaştıkları rahatsızlıklar genellikle kanla ilgili olanlardır. Ancak gebeliğin başından itibaren doktor kontrolünde olan kadınların bu rahatsızlıkları ilerlemeden, basit tedavilerle çözülebilmektedir. Ama zamanında müdahale edilmeyen, tedavi uygulanmayan kan hastalıkları ise erken doğuma, düşük gebeliklere yol açabilmektedir. Gebelikte en sık rastlanan kan hastalıkları anemi, demir eksikliği, folik asit eksikliği, ilaçlara bağlı hemolitik anemi, kronik rahatsızlıklara bağlı anemi, kalıtsal var olan veya gebelikte ortaya çıkan Trombositopeniler şeklinde sıralanabilir. Bunun yanında yükselen hormon değerlerinin bir dışa vurumu olarak kanda pıhtılaşma bozuklukları da görülür.

Gebelikte anemi belirtileri nelerdir?

Gebelikte anemi yaşanma oranı çok yüksektir. Ancak pek çok kadın ağır şiddetli şikayetler yaşamadığı sürece kansız olduğunun farkına bile varmaz. Düzenli olarak gebelik kontrolleri yapılan kadınlarda anemi sorunu çok erken dönemde fark edilir ve tedavi uygulanabilir. Eğer anne adayı düzenli olarak doktor kontrolüne gitmiyorsa yavaş yavaş ilerleyen anemiye karşı vücut belli bir alışkanlık, tolerans geliştirebilir. Bu bağlamda kendisinde halsizlik, yorgunluk, yorulma, çarpıntı, nefes darlığı, baş dönmesi ve basit günlük aktivitelerde bile zorlanma gibi rahatsızlıklar yaşayan anne adaylarının mutlaka doktora başvurması gerekir. Ayrıca baygınlık, şiddetli baş ağrısı, solgun bir görünüm, sarılık ve karın ağrıları da gebelikte görülen anemi işaretlerindendir. Ancak bu belirtilerin bazıları gebeliğin ilk 3 aylık döneminde her gebelikte görülebildiği için önemsenmeyebilir ve anemi bu şekilde ilerleyebilir. Bu sebeple gebelikte yaşanan şikayetlerde mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Gebelikte demir eksikliği anemisi

Tüm dünyadaki kadınların yaklaşık olarak % 95’inde gebelik döneminde demir eksikliği anemisi görülmektedir. Temel sebebi üreme çağı içindeki kadınların eksik demir almalarıdır. Gebeliğin başlamasıyla birlikte kadında aşırı yorgunluk, halsizlik, bitkinlik, güçsüzlük, yemek yiyememe, depresyon, çarpıntı ve nefes almada zorluk gibi şikayetler gözleniyorsa demir eksikliği anemisinden şüphelenilir. Bu sebeple bazılarında gebeliğin kesinleştiği andan itibaren, çoğunluğunda ise gebeliğin 20. haftasından itibaren doktor tavsiyesi ile demir ilaçları kullanılır, demir takviyesi yapılır. Gebelikte pek çok vitamin, mineral, kalsiyum, protein ihtiyacı günlük besinlerle karşılanabilirken, demir ihtiyacı karşılanamaz. Bu sebeple mutlaka demir takviyesi alınması gerekmektedir.

Gebelikte hemolitik anemi

Kadının vücudunda bulunan kırmızı kan hücrelerindeki bir enzim eksik olduğunda hemolitik anemi ortaya çıkmaktadır. İlaçlarla ilgili hemolitik anemi ise virüslere ya da bakterilere bağlı enfeksiyonlar, diyabetik asidoz, bazı oksidan ilaçlar kullanma ve bakla yeme gibi sebeplerden kaynaklanabilmektedir. Hemolitik anemi tespit edildiğinde öncelikle kullanılan ilaç ve toksik maddeler bırakılır. Eğer enfeksiyon oluşmuşsa vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gerekir.

Gebelikte neden anemi yaşanır?

Hayvansal gıdalarda ve yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunan demirin gerekenden daha az alınması durumunda demir eksikliği yaşanır. Gebelik döneminde de demir ihtiyacı normalden biraz daha fazla olduğu için ihtiyaç oranında demir alınması gerekmektedir. Bununla birlikte folik asit eksikliği, basur ya da benzeri patalojilerden kaynaklanan kronik kan kaybı ve her hangi bir kaza ya da rahatsızlık sonucu kan kaybı yaşanması da kansızlığa sebep olmaktadır. Tabi ki bu aneminin gebelikte fazlasıyla artma sebebi anne karnında hızla büyüyen bebeğin anne adayının vücudundaki demir deposunu hızla tüketmesidir. Bu bağlamda özellikle çoğul gebeliklerde, beslenme bozukluğu olan, sigara ve alkol kullanan, sindirim sistemi rahatsızlığı olan ve bazı ilaçları kullanan anne adaylarının anemi konusunda daha büyük risk altında olduğunun da altının çizilmesi gerekir.

Gebelikte demir eksikliği nasıl tedavi edilir?

Gebeliğin başında yapılan kontrollerde anne adayında kansızlık görülmese bile doktor demir takviyesi önermektedir. Zira ilerleyen dönemde bebek büyümeye başladıkça anne adayının demir deposunu hızla tüketecektir. Bu sayede kadının demir deposu takviye edilir ve zenginleştirilir. Gebeliğin 20. haftasından sonra tüm hamilelerde kullanılması gereken demir takviyeleri kadının anemi sorununu çözebilmektedir. Her gebelikte görülen anemi sorunu normal düzeyde ise demir hapları ve şurupları kullanılır. Nadiren de olsa damar yoluyla demir enjekte edilebilir. Bazı hamilelerde zamanında müdahale edilmeyen anemi ilerler ve çok daha fazla demir ihtiyacı hissedilir. Böyle vakalarda anne adayına kan verilmesi gerekir. Gebelikte kullanılan demir ilaçları kadında kabızlığa yol açtığından, bu takviyelerin alındığı dönemde sıvı tüketimini artırmak önerilmektedir.